Recycleren als eerste stap naar circulariteit: de missie van Unilin Group

Unilin Group is vandaag het grootste houtrecyclagebedrijf in België. De spaanplaten van Unilin Group bestaan nu al voor meer dan 90% uit gerecycleerd hout. Die oefening wil het bedrijf nu ook maken haar andere productcategorieën. Vorig jaar pakte het alvast uit met een absolute wereldprimeur: dankzij een nieuwe technologie ontwikkeld in eigen huis kan MDF eindelijk gerecycleerd worden op industriële schaal. Tijd om nog beter te doen en nòg meer te recycleren, legt duurzaamheidsexpert Lasse Six uit.

Duurzaamheid zat al van bij de start in 1960 in het DNA van het bedrijf. Door afvalmateriaal uit de lokale vlasindustrie te verwerken in vlasleemplaten, gaf Unilin er een extra leven aan. De vlasindustrie is ondertussen bijna verdwenen in West-Vlaanderen, waar de roots van het bedrijf liggen. En het vlas in de vlasleemplaten werd vervangen door hout. Herwonnen hout en afvalhout, benadrukt Lasse Six. Dat is hout dat geen andere bestemming meer heeft en dus gered wordt van de verbrandingsoven. “Onze spaanplaten bestaan al voor 90 procent uit gerecycleerd hout, en voor 10 procent uit herwonnen hout.”

Het gerecycleerde hout dat jullie gebruiken is afvalhout, afkomstig van afbraakwerken en containerparken. Hoe veilig is dat hout dat in de platen terechtkomt? 

Lasse Six: “Heel erg veilig. We controleren systematisch of het afvalhout voldoet aan de wettelijke vereisten op het vlak van zware metalen of giftige stoffen. We recycleren niet alleen proper, onbehandeld hout maar ook hout met bijvoorbeeld lijm- of verfresten. Dat we dat kunnen, is best wel bijzonder. De voorbije tien jaar hebben we miljoenen geïnvesteerd in de ontwikkeling van de meest hoogtechnologische reinigings- en sorteermachine die er op dit moment bestaat in onze sector. Hierdoor kunnen we heel veel hout recycleren, wat van ons het grootste houtrecyclagebedrijf van België maakt. Praktisch al het afvalhout in België dat niet wordt verbrand, komt naar ons.”

Hoe duurzaam is het proces om gerecycleerd en herwonnen hout klaar te maken voor verwerking?

“Dat gebeurt puur mechanisch, er komen geen chemische stoffen aan te pas. Herwonnen hout, bijvoorbeeld resten uit zagerijen of hout dat vrijkomt bij bermonderhoud aan de snelweg, is meestal zeer proper hout. Op onze sites ontschorsen we de stammen en takken om ze vervolgens te verhakselen tot het formaat dat we nodig hebben in onze spaan- of MDF-platen. 

Bij gerecycleerd hout komen er enkele stappen meer bij kijken. Eerst verkleinen we het hout tot meer behapbare fracties. Die gaan dan door een reeks zuiveringsprocessen: magneten, zeven, trilbanden en windsifters. Die laatste scheiden zwaardere en lichtere stukjes door wind. Aan het einde van de rit hebben we een propere houtstroom. De zijstromen - denk aan metalen, glas, plastics, steentjes - worden afgescheiden en op hun beurt gerecycleerd indien mogelijk. De stukjes proper hout ‘verspanen’ we vervolgens tot de juiste grootte. En van die spaantjes maken we nieuwe platen. Dat gebeurt allemaal intern.”

Voor spaanplaten is jullie productieproces al circulair te noemen. Jullie willen alle productieprocessen circulair maken. Hoe ver staan jullie daarmee? Kunnen jullie  bijvoorbeeld ook MDF-platen recycleren?

“Sinds vorig jaar eindelijk wel, dankzij een technologie die we zelf bedacht en ontwikkeld hebben. Die technologie, Osiris, is een wereldprimeur. Ervoor kon je MDF niet recycleren op industriële schaal omdat de kleine, verlijmde vezels moeilijk te scheiden zijn zonder aan kwaliteit in te boeten. De technologie die we ontwikkeld hebben kan je het best vergelijken met een hogedrukpan. Je warmt de MDF onder hoge druk op met stoom tot de MDF uit elkaar valt in fijne vezels. Steam expansion heet dat. Geniaal in zijn eenvoud. Deze innovatie is een enorme stap voorwaarts op het vlak van recyclage. We willen tegen 2030 25 procent gerecycleerd hout in de MDF-platen verwerken, tegenover 10 procent vandaag. We zijn nu volop aan het opschalen om dat te realiseren.” 

Indrukwekkend, maar Unilin Group kennende, hebben jullie al verdere plannen. Welke houtproducten willen jullie nog recycleren?

“We zouden ook graag onze laminaatvloeren kunnen recycleren. Dat brengt nog wat extra uitdagingen mee. Laminaatvloeren bestaan in de kern uit HDF-planken die sterk op MDF lijken, maar die zijn langs beide zijden met meerdere andere lagen afgewerkt om er mooie, slijtvaste en stabiele vloeren van te maken. Die extra lagen maken de recyclage wat complexer, maar we gaan ervoor.”

Wie zijn die knappe koppen die deze recyclage-oplossingen bedenken?

“Onze R&D-teams van Unilin Panels en Unilin Flooring doen heel wat in-house, maar we werken hier ook voor samen met universiteiten en andere bedrijven in een Europees onderzoeksproject. Dat gaat specifiek op zoek naar oplossingen om laminaat op een duurzame manier te recycleren. Voor de duurzame aanpak kijken we niet alleen naar het recyclageproces, maar ook naar de inzameling en voorbehandeling.”